Paracetamol vs. ibuprofen - belangrijke verschillen en wanneer te gebruiken
Paracetamol vs. ibuprofen
Paracetamol (acetaminofen) en ibuprofen zijn beide veelgebruikte, vrij verkrijgbare medicijnen voor pijnverlichting en koortsverlaging. Ze behoren echter tot verschillende geneesmiddelklassen, werken anders en hebben onderscheidende voordelen, nadelen en veiligheidsoverwegingen.
Hoe ze werken
- Paracetamol: Het exacte mechanisme is niet volledig begrepen, maar men denkt dat het voornamelijk werkt op het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Het remt de productie van prostaglandinen (chemische stoffen betrokken bij pijn- en koortssignalen), voornamelijk in de hersenen. Het heeft een minimaal effect op ontstekingen in de rest van het lichaam.
- Ibuprofen: Ibuprofen is een niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel (NSAID). Het werkt door enzymen genaamd cyclo-oxygenase (COX) door het hele lichaam te blokkeren. Dit vermindert de productie van prostaglandinen die pijn, koorts én ontsteking veroorzaken.
Vergelijking van de belangrijkste toepassingen
Hoewel beide pijn en koorts behandelen, verschillen hun sterke punten:
- Paracetamol:
- Wordt vaak beschouwd als eerstelijnsbehandeling voor algemene pijn (zoals spanningshoofdpijn, milde tot matige spierpijn) en het verlagen van koorts.
- Heeft over het algemeen de voorkeur bij langdurige pijncondities zoals artrose, waarbij ontsteking niet het primaire probleem is, vanwege het betere veiligheidsprofiel voor de maag.
- Wordt vaak als veiliger beschouwd voor mensen met bepaalde aandoeningen zoals astma, maagproblemen of nier-/hartproblemen (hoewel overleg nog steeds nodig is).
- Ibuprofen:
- Is vaak effectiever bij pijn die gepaard gaat met ontsteking, zoals:
- Tandpijn
- Menstruatiepijn (dysmenorroe)
- Spierverstuikingen en -verrekkingen
- Opvlammingen van artritis (reumatoïde, jicht)
- Rugpijn met een inflammatoire component.
- Kan zeer effectief zijn bij het verlagen van koorts.
- Is vaak effectiever bij pijn die gepaard gaat met ontsteking, zoals:
Belangrijkste verschillen (samenvattingstabel)
| Kenmerk | Paracetamol (Acetaminofen) | Ibuprofen (NSAID) |
|---|---|---|
| Klasse | Pijnstiller, Koortsverlagend | Niet-steroïde anti-inflammatoir middel |
| Mechanisme | Voornamelijk Centraal (Hersenen/Ruggenmerg) | Perifeer & Centraal (COX-remmer) |
| Ontstekingsremmend? | Minimaal / Zeer zwak | Ja (matig) |
| Maagirritatie? | Laag risico bij standaarddoses | Hoger risico (kan zweren/bloedingen veroorzaken) |
| Effect op bloedstolling? | Over het algemeen geen significant effect | Kan stolling verminderen (zoals aspirine) |
| Overwegingen bij astma? | Over het algemeen veiligere optie | Kan astma verergeren bij sommigen |
| Overwegingen bij nieren? | Over het algemeen veiliger bij standaarddoses | Kan nierfunctie beïnvloeden (voorzichtigheid) |
| Overwegingen bij hart? | Over het algemeen als veiliger beschouwd | NSAID's gelinkt aan verhoogd CV risico |
| Gebruik bij zwangerschap? | Vaak voorkeur (overleg met arts) | Algemeen vermeden, vnl. 3e trimester |
| Voornaamste risico bij overdosis? | Leverschade | Maagbloeding, Nierschade |
Vergelijking van bijwerkingen
- Paracetamol: Bijwerkingen zijn ongebruikelijk bij aanbevolen doses. Overdosering is de grootste zorg (leverschade). Zeldzame allergische of huidreacties kunnen optreden.
- Ibuprofen: Geeft vaker bijwerkingen, vooral bij hogere doses of langdurig gebruik. Veelvoorkomende problemen zijn maagklachten, indigestie, brandend maagzuur, misselijkheid. Ernstigere risico's omvatten maagzweren/-bloedingen, nierproblemen, verhoogde bloeddruk en mogelijke cardiovasculaire risico's. Kan astma verergeren bij gevoelige personen.
Wie moet voorzichtig zijn?
Raadpleeg een arts of apotheker voordat u een van beide inneemt, vooral als u:
- Paracetamol: Leverproblemen heeft, ernstig ondervoed bent of regelmatig overmatige hoeveelheden alcohol drinkt.
- Ibuprofen: Maagzweren of -bloedingen heeft (of heeft gehad); astma heeft (vooral indien verergerd door NSAID's); nier-, lever- of hartproblemen heeft (inclusief hoge bloeddruk, hartfalen); zwanger bent of borstvoeding geeft; bloedverdunnende medicijnen gebruikt (zoals warfarine); ouder bent.